Sada, nakon višemjesečnih izvještaja i kliničkih nalaza, naučnici misle da imaju model kako ovaj virus može da izazove gubitak čula mirisa.Jedan od najčešćih uzroka gubitka čula mirisa je virusna infekcija, poput prehlade, sinusa ili drugih infekcija gornjih disajnih puteva. Koronavirusi koji ne prouzrokuju smrtonosne bolesti, jedan su od uzroka prehlade i poznato je da dovode do gubitka čula mirisa.U većini ovih slučajeva čulo mirisa se vraća kada su simptomi jasni, jer je njegov gubitak, jednostavno, posljedica blokiranja nosne šupljine, što sprečava da molekuli arome dođu do olfaktornih receptora u nosu.
U nekim slučajevima gubitak čula mirisa može da traje mjesecima, pa čak i godinama. Za novi koronavirus SARS-CoV-2 obrazac gubitka čula mirisa je drugačiji. Mnogi ljudi s Covidom-19 prijavili su iznenadni gubitak mirisa, a zatim iznenadno i potpuno vraćanje normalnom mirisu za sedmicu ili dvije.Zanimljivo je da su mnogi od ovih ljudi rekli da im je nos čist pa se gubitak mirisa ne može pripisati blokiranoj nosnoj šupljini. Za druge je gubitak mirisa produžen, a nekoliko sedmica kasnije još nisu imali osjećaj mirisa. Bilo koja teorija o anosmiji u Covidu-19 mora da objasni oba obrasca, piše portal Conversation.com.
Ovaj iznenadni povratak normalnog čula mirisa sugeriše opstruktivni gubitak čula mirisa, u kome molekuli arome ne mogu da dođu do receptora u nosu.Sada kada postoji CT skeniranje nosne šupljine i sinusa osoba s gubitkom čula mirisa kao posljedice Covida-19, može se vidjeti da je dio nosa koji je zadužen za miris – oksafinalni prorez – blokiran otečenim mekim tkivom i sluzi, poznatim kao sindrom rascjepa.Ostatak nosa i sinusa izgledaju normalno i pacijenti nemaju problema s disanjem na nos. Znamo da se način na koji SARS-CoV-2 inficira tijelo, vezuje za ACE2 receptore na površini ćelija koje se nalaze na liniji gornjih disajnih puteva.
Protein zvan TMPRSS2 tada pomaže virusu da napadne ćeliju. Kada jednom uđe u nju, virus se može ponoviti, što izaziva upalni odgovor imunog sistema.To je polazna tačka za haos i uništenje koje ovaj virus jednom prouzrokuje u tijelu. U početku smo mislili da virus može inficirati i uništiti mirisne neurone. Ovo su ćelije koje prenose signal iz aroma molekula u nosu u područje u mozgu gdje se ti signali tumače kao “miris”.Međutim, međunarodna saradnja pokazala je nedavno da ACE2 proteini nisu nađeni na mirisnim neuronima. Ali, nađeni su na ćelijama nazvanim “susentakularne ćelije”, koje podržavaju mirisne neurone.
Očekujemo da će te podržavajuće ćelije vjerovatno biti one koje je virus oštetio, a imunološki odgovor izazvao bi oticanje te oblasti, ali će olfaktorne neurone ostaviti netaknutima, prenosi “N1”.Kada se imuni sistem suočio s virusom, oteklina prestaje i molekuli arome imaju jasan put do svojih neoštećenih receptora i osjećaj mirisa se vraća u normalu.
Zašto se čulo mirisa u nekim slučajevima ne vraća?
To je više na nivou teorije, ali proizilazi iz onoga što znamo o upali u drugim sistemima.Upala je reakcija tijela na oštećenje i rezultira oslobađanjem hemikalija koje uništavaju tkivo koje je u to uključeno. Kada je ova upala jaka, druge ćelije u blizini počinju da se oštećuju. Smatra se da je to povezano s drugom fazom u kojoj su olfaktorni neuroni oštećeni.Oporavak mirisa je mnogo sporiji, jer olfaktornim neuronima treba vremena da se regenerišu snabdijevanjem matičnih ćelija unutar sluznice nosa.Početni oporavak je često povezan s izmijenjenim mirisom, pojava poznata kao parosmija, pri čemu stvari ne mirišu kao što su mirisale nekada.
