Srbi su izveli borbene i kontraobavještajne misije za nekoliko pro-ruskih paravojnih jedinica, uključujući i zloglasnu Wagnerovu grupu plaćenika, saznaje BIRN.
“Barut ti se uvuče pod kožu. Adrenalin je odličan, pun neizvjesnosti, poput seksa u divljini“, kaže Stevan Milošević, Srbin koji se bori za proruske snage u spornom regionu Donbasa u istočnoj Ukrajini.
Milošević, koji je u svojim 30-tim godinama, izjavio je za BIRN u intervjuu koji je obavljen preko Facebooka da njegov radni dan snajperiste počinje oko 6 sati ujutru uz kafu i doručak. Nakon toga, on je odveden na svoj snajperski položaj, koji ponekad mora da drži danima. Njegove mete su ukrajinski vojnici u regionu Donbasa na istoku Ukrajine. Više od 10.000 ljudi – civila i boraca – do sada je ubijeno u sukobu između Ukrajine i separatističkih, pro-ruskih boraca koji odbijaju da priznaju ukrajinsku vladu, a 2014. okupirali su teritorij u istočnoj Ukrajini.
Milošević brani svoje postupke tvrdeći da Ukrajina nije poštovala sporazume iz Minska, koje su Kijev i Moskva potpisali 2014. i 2015. godine, koji su trebali osigurati prekid vatre u istočnoj Ukrajini. Borbe su nastavljene sa obje strane koje su odbacile krivicu za neuspjeh prekida vatre.
“Oni [ukrajinski borci] stalno koriste teško naoružanje i granatiraju naše položaje, kao i sela nastanjena građanima i civilima”, tvrdi on.
Milošević je jedan od 29 Srba koje su srpski sudovi osudili od 2015. godine za borbu sa proruskim jedinicama u Ukrajini. Još 16 Srba optuženih za borbu u Ukrajini trenutno čeka suđenje. Svi osuđeni su se složili da se izjasne o sporazumima koji su za većinu rezultirali uslovnom kaznom zatvora od oko godinu dana. Trojica počinilaca osuđena su na šest mjeseci u kućnom pritvoru.
Zatvorske kazne su suspendovane pod uslovom da osuđeni ne počine isto djelo u određenom vremenskom periodu – obično između jedne i pet godina.
To nije odvratilo Miloševića, koji je 2015. dobio petogodišnju uslovnu kaznu, od povratka na ratišta u istočnoj Ukrajini. On kaže da se vratio u Ukrajinu u avgustu 2018. godine i da se trenutno bori za jedinicu Prizrak koja je dio Međunarodne brigade. Prizrak je ruska riječ za „duh“.
Djelomično skraćene presude
Srbija je 2014. godine donijela zakon kojim se građanima zabranjuje borba u vojnim i paravojnim formacijama na stranim ratištima, osim u slučaju kada je to dio zvanične misije međunarodne organizacije čiji je član Srbija. Kazne se kreću od šest mjeseci do pet godina zatvora.
Dokumenti Višeg suda u Beogradu, koje je BIRN dobio nakon što je podnio zahtjev za objavljivanje informacija, pokazuju da su se srpski borci priključili osam proruskih jedinica. Listovi također otkrivaju do sada nepoznate detalje o pokretima i akcijama srpskih boraca, uključujući borbe, operacije za obezbjeđivanje vojnih objekata i kontraobavještajne poslove.
U dokumentima se navode sledeće jedinice sa kojima su se borili Srbi: Međunarodna brigada, Sedma brigada, Srpsko-Husarski puk, Uralska jedinica, Batmanova jedinica, Prva slavenska jedinica, Jedinica Režanj i takođe zloglasna Wagner grupa.
Dok sud dokumentuje detalje kojim jedinicama su se srpski borci pridružili i opisuju kako su Srbi učestvovali u sukobu, određeni broj imena osuđenih i neke pojedinosti o tome kako su organizovani su bili izbrisani iz svih sudskih spisa, uključujući i presude. Ove informacije bi obično bile objavljene.Također je nejasno kako su borci uhapšeni i da li su se predali srpskim vlastima.Viši sud je izjavio da je uskratio imena zbog “zakona o zaštiti ličnih podataka”.
Međunarodna brigada
Većina srpskih boraca pristupila je Međunarodnoj brigadi, poznatoj i kao “Pyatnashka”, koja se, prema zvaničnom Vkontakte profilu, bori u regiji Donjeck u istočnoj Ukrajini.
Prema sudskim dokumentima, devet osuđenih Srba, uključujući i Miloševića, koji su se borili za proruske separatiste u Ukrajini, bili su dio ove jedinice.
Prema sudskim dokumentima, srpski pripadnici Međunarodne brigade bili su fizički i taktički obučeni i takođe su učili kako da koriste oružje u istočnoj Ukrajini.
Srpski borci u ovoj jedinici dobili su uniforme, automatske puške i municiju. Oni su bili zaduženi za čuvanje kontrolnih punktova i odbranu borbenih položaja. Također su obezbjedili zgrade i istovarili humanitarnu pomoć.
BIRN je poslao pitanja o srpskim borcima zvaničnoj email adresi Međunarodne brigade, ali nije dobio odgovor do objavljivanja.
Milošević, koji je služio u srpskoj vojsci između 2006. i 2012. godine, izjavio je za BIRN da je prvi put došao u Donbas između oktobra 2014. i januara 2015. godine kako bi se borio sa Međunarodnom brigadom da se “pridruži braći u Donbasu i pomogne”.
On kaže da je njegov let – preko Moskve – plaćen od strane Unité Continentalea, za koji kaže da pomaže Srbima da putuju u Ukrajinu kako bi se borili. Ne želeći dati sve detalje o svom putu do Donbasa, on opisuje putovanje kao teško i to: “Morate da trčite, veoma brzo, sa svime što imate na sebi, oko kilometar i po.”
Na svojoj zvaničnoj Facebook stranici, Unité Continentale [Unit Continental] objavljuje vijesti sa ratišta gdje se, kaže, bori u Međunarodnoj brigadi. Jedinica također objavljuje i na srpskom jeziku i dijeli vijesti o razvoju odnosa između Kosova i Srbije.
Sedma brigada
Dokumenti pokazuju da su se trojica osuđenih Srba borila kao pripadnici ove jedinice. Prema presudama, Srbi u ovoj jedinici dobili su automatske puške i imali su zadatak da osiguraju zgrade u Donjecku 2015. godine.
Neki od njih su vozili tenkove T-64 iz sovjetske ere i borbena vozila. Prema ukrajinskim vlastima, ova jedinica se borila uglavnom u gradu Donjecku. U dokumentima se navodi da se Nikola Jović bori za ovu brigadu. BIRN nije bio u stanju da samostalno verifikuje njegov identitet.
Prema sudskim dokumentima, Jović se pridružio brigadi u martu 2015. i dobio oružje i municiju za borbu u istočnoj Ukrajini. Međutim, on je ostao samo do aprila kada se vratio u Srbiju. Šest mjeseci kasnije, priznao je krivicu i izrečena mu je uslovna kazna u trajanju od jedne godine.
Srpsko-Husarski puk
Srbi u ovoj jedinici imali su zadatak da obezbede objekte i bili su pod komandom nedavno ubijenog Aleksandra Zakharčenka.
Zakharčenkova smrt 31. avgusta bila je oplakana među proruskim srpskim nacionalistima. Prema sudskim spisima, sedam srpskih građana borilo se u srpsko-husarskom puku, uključujući i jednog od njih, koji se zvao Stefan Knežević, za koga se tvrdi da je zadužen za obezbeđenje vojnih objekata i primanje oružja i municije. Proveo je pet mjeseci u Ukrajini. Dimitrije Jojić, Srbin koji je ubijen u Siriji u junu 2017. godine, takođe je naveden da se borio za ovu jedinicu. Prema srpskom dnevniku Blic, Jojić je ubijen dok se borio na pro-ruskoj strani protiv “džihadista”. Sahranjen je u Moskvi 28. juna 2017. godine. Istog dana, članovi srpskog navijačkog kluba Firma iz Vojvodine “Firma”, održali su posebnu ceremoniju u Novom Sadu, gdje je Jojić živio prije odlaskaska.
Jojićev slučaj pokazuje kako osuđujuće presude nisu spriječile borce da se vrate na strana ratišta s obzirom na to da je osuđen 2015. godine za borbe u istočnoj Ukrajini s ovom jedinicom. Takođe se kaže da se pridružio Sedmoj brigadi. Srbi u Srpsko-Husarskom puku su obezbeđivali vojne punktove na granici u regionu Debaltseve u oblasti Donjeck. Stvaranje jedinice zvanično je objavljeno 21. novembra 2014. godine, uz video snimak koji poziva Srbe da se pridruže. Prema sudskim dokumentima, Srbi koji su otišli da se bore u okviru Sedme brigade ušli su u Ukrajinu u blizini grada Alchevsk u Luhanskoj oblasti.
https://www.instagram.com/p/BnzbrYVhQbS/
Wagnerovi plaćenici
Ruska grupa, privatna vojna kompanija Wagner, zapošljava plaćenike za koje se vjeruje da su igrali važnu ulogu u bitkama koje su vodili proruski separatisti u istočnoj Ukrajini i, od 2016. godine, također u Siriji. Ruski zvaničnici već dugo priznaju prisustvo dobrovoljnih boraca u regionu Donbasa u istočnoj Ukrajini i u Siriji, gdje Moskva podržava vladu u Damasku, ali poriče bilo kakve veze sa Wagnerom. U februaru, zvaničnik sigurnosne službe Ukrajine Igor Guskov izjavio je za ukrajinsku televiziju da se najmanje sedam srpskih plaćenika bori u istočnoj Ukrajini kao dio Wagnera, od kojih je jedan ubijen. „Dobro znamo za sedam Wagnerovih plaćenika. Jedan od njih je ubijen”, rekao je Guskov novinarima bez navođenja imena ubijenog Srbina ili datuma njegove smrti.
Prema sudskim dokumentima, Slobodan Stanišić je bio jedan od osuđenih Srba koji su se borili kao dio ove jedinice. Rečeno je da se pridružio Wagneru 2015. i vratio se u Srbiju u septembru iste godine.
Nakon što je dobio automatsku pušku i municiju, Stanišić je imao zadatak da osigura zgrade Agronomskog fakulteta u jednom od gradova u Donjecku, na kojima je bila smještena cijela jedinica. On se izjasnio krivim i dobio kaznu od jedne godine uvjetno.
Izvor: Balkan Insight
Foto: EPA-EFE/ALEXANDER ERMOCHENKO
