UPOZNAJ BiH: Nacionalni park Sutjeska – Nevjerovatno prirodno i kulturno bogatstvo

Nacionalni park Sutjeska je najstariji i najveći nacionalni park u BiH koji je po svojim prirodnim vrijednostima i ljepotama biser Bosne i Hercegovine. Obuhvata područje Sutjeske sa strogim prirodnim rezervatom Perućica, dijelove planina Maglić (2386 m- najviši vrh u BiH), Volujaka, Vučeva i Zelengore. Zahvaljujući izvanrednim prirodnim vrijednostima i njihovoj očuvanosti NP Sutjeska je od 2000. godine uvršten u II kategoriju IUCN-a (Odjel UN-a za zaštitu prirode i prirodnih dobara).
NP Sutjeska je najraznovrsniji kompleks ekosistema na prostoru BiH i jedan od najraznovrsnijih na prostorima jugoistočne Evrope. Cijelo područje Parka odlikuje izuzetna ljepota i raznolikost oblika pejzaža – od pitomih dolina, gustih šumskih kompleksa, planinskih pašnjaka do visokih planinskih masiva. Na Zelengori se nalazi osam glečerskih jezera „gorskih očiju“, a ono što također karakteriše ovo područje su duboki kanjoni Sutjeske, Hrčavke i Jabučnice, bistrih planinskih rijeka bogatih potočnom pastrmkom. Veoma je dragocjen i bogat fond divljači i rijetkih biljnih vrsta, od kojih su mnoge endemske. U samom srcu Parka smješten je i strogi prirodni rezervat Perućica (1434 ha), najočuvanija i najveća prašuma u Evropi, u kojoj je od osnivanja nacionalnog parka strogo zabranjena bilo kakva intervencija čovjeka.
Na području nacionalnog parka Sutjeska nalaze se i mnogobrojni spomenici starije i novije istorije.
ULOGA NACIONALNIH PARKOVA
U procesu stvaranja i razvijanja “ekološke svijesti”, nacionalni parkovi imaju veoma značajnu ulogu, ne samo zbog uloge u zaštiti prirodnog naslijeđa, već posebno na planu informisanja i edukacije.
U nacionalnim parkovima u najvećoj mjeri vladaju zakoni prirode. Parkovi su osnovani da bi se štitila prirodna dinamika jednog prostora. Rađanje, rast i umiranje – vječni prirodni ciklus tu može jasno biti viđen, a ljudi mogu iznova otkrivati njegove zakone. Nacionalni parkovi štite prirodno, kao i kulturno-istorijsko naslijeđe, za sadašnje i buduće generacije. Najvažnije zadatak nacionalnih parkova je zaštita prirodnih procesa. Mada je osnovna uloga nacionalnih parkova zaštita, oni ne isključuju ljude. Naprotiv, dobrodošli su posjetioci koji prihvataju pravila parka i shvataju važnost i potrebu zaštite. U parku možete osjetiti prirodu svim svojim čulima i razvijati duboku, ličnu vezu sa prirodom, tako važnu za razumijevanje složenih prirodnih procesa. Uporedo sa očuvanjem prirode, edukacija je jedan od najvažnijih zadataka nacionalnih parkova.
Nema sumnje da se pri odlučivanju da se ovo područje proglasi nacionalnim parkom poštovao princip objektivnog i stručnog izbora prirodnih i kulturno-istorijskih vrijednosti, koje bi trebale biti stavljene pod taj vid zaštite.
Također, kroz razvoj parka zahvaljujući zainteresovanosti naučnika i stručnjaka iz raznih oblasti, definisane su metode zaštite, stručno i naučno zasnovane.
Konačno, utvrđena je politika kompleksnog upravljanja tj. adekvatna zaštita prirodnih i kulturno-istorijskih vrijednosti.
OSNIVANJE PARKA
Nacionalni park Sutjeska ( NPS ) je osnovan Zakonom o proglašenju Nacionalnog parka Sutjeska koji je usvojila Republička skupština 13. januara 1962. godine (Službeni glasnik Bosne i Hercegovine br.5/62, 09.februar 1962).Nacionalni park Sutjeska proglašen je javnim preduzećem od strane Vlade Republike Srpske odlukom br.02-1064/96,17. avgusta 1996. godine u Trebinju (reg.br.1-1272-00).
NPS je nezavisno, legalno tijelo sa sjedištem na Tjentištu. Uključen je u IUCN, međunarodnu listu nacionalnih parkova.
Naučna i obrazovna vrijednost drevne šume Perućice, koja se nalazi unutar Parka poznata je još od 1956. godine, a Park je pod zaštitom UNESCO-a. Razvoj NPS-a u prošlosti uglavnom je bio baziran na istorijskim događajima iz II Svjetskog rata. U spomen bitke na Sutjesci, 60-ih godina u i oko Parka podignuti su brojni spomenici. Na Tjentištu je 1971. godine podignut memorijalni kompleks.
U NPS-u kao i u njegovoj okolini postoji veliki broj arheoloških nalazišta, etničkih i istorijskih obilježja.Ovo kulturno-istorijsko naslijeđe pruža uvid u povezanost prirode i ljudske kulture.
Posebno lovište “Zelengora”
Posebno lovište “Zelengora” se prostire na površini od 53.240 ha. U lovištu “Zelengora”, kojim upravlja Nacionalni Park Sutjeska, vrši se uzgoj, zaštita i uzgojni odstrel divljači, medvjeda, divlje svinje, divokoze, srne i tetrijeba. Lovište je veličine 53.700 ha i prostire se na jednom od najatraktivnijih dijelova Bosne i Hercegovine.
Fauna Parka je veoma bogata i raznovrsna, počevši od velikog broja beskičmenjaka, posebno iz reda leptira (Lepidoptera), vodozemaca, gmizavaca i riba, 36 vrsta i 18 familija sisara, te mnogobrojnih vrsta ptica.
Rijeke Sutjeska, Hrčavka i Jabušnica, kao i neka jezera Zelengore, bogata su ribom, posebno potočnom pastrmkom, a ribolov na ovim rijekama i jezerima je istinsko zadovoljstvo za sve ljubitelje tog sporta.
Granice NP Sutjeska
Nacionalni park Sutjeska prostire se na područjima opština Foča i Gacko, ukupne površine od 17.350 ha i obuhvata zaštićeno područje Sutjeske, strogi prirodni rezervat Perućica, dijelove planina Maglić, Volujak i Zelengora. Granica nacionalnog parka Sutjeska počinje na Magliću, kota 2.386, na granici Republike Srpske i Republike Crne Gore, te ide ovom granicom preko kote 1.759 do kote 1.515, odakle preko Rujevca i kote 1.577 izlazi na kotu 1.405, te putem na Ždrijelo, istočno od kote 1.510. Od ovog mjesta, idući izohipsama, izlazi na kotu 1.100, ostavljajući Glasinac izvan nacionalnog parka i dalje, izohipsama na Kikalo, te pored sela Mrkalja, ostavljajući ga izvan nacionalnog parka, dolazi na Sutjesku do mjesta Poda, gdje utiče rijeka Hrčavka u Sutjesku. Odatle granica ide Hrčavkom do Velikog lakta, odakle obuhvatajući Jelovac i Treskavac izlazi na kotu 1.529, dalje ide pravo na trigonometar 1.871 (Velika Košuta), zatim preko kote 1.801 (Mala Košuta), obuhvatajući Vrbničke kolibe, dolazi na kotu 1.622, te dalje, obuhvatajući Bijelo i Crno jezero, dolazi na kotu 1.134. Odatle se granica penje na kotu 1.696, zahvatajući jezero pod Orlovcem preko kote 1.441, dolazi na kotu 1.821 (Stog) i kotu 1.835 (Borovno brdo). Od Borovna brda granica se spušta na kotu 1.517, te dalje ide potokom Jabušnicom sve do njenog utoka u Sutjesku kod mjesta Sastavci, kota 854. Od ovog mjesta ostavljajući selo Grab izvan nacionalnog parka, granica se penje prema trigonometru 1.136 (Slavno brdo), te odatle preko kote 1.325 dolazi na kotu 1.481, zatim na kotu 2.112 i izbija na trigonometar 2.294 (Studenac), na granicu Republike Srpske i Republike Crne Gore, odatle tačno granicom između republika izlazi na početnu tačku Maglić, kota 2.386.

Foto: http://npsutjeska.info/
Izvor: zenski.ba